ارزیابی ساختار و محتوای پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی نشریه‌های ایرانی

پژوهش حاضر به روش ارزیابانه انجام گرفته و هدف آن، ارزیابی ساختار و محتوای پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی «سید»، «مگ ایران» و «نمامتن» است. اطلاعات در بخش ساختار از طریق سیاهه وارسی و در بخش محتوا از طریق مشاهده و مصاحبه سازمان یافته با مدیران سه پایگاه گردآوری شد. میزان مطابقت سه پایگاه سید، مگ‌ایران و نمامتن با معیارهای ساختار به ترتیب 43/50%، 70/54% و 88/41% برآورد شد. نتایج حاصل از ارزیابی جامعیت، گویای آن بود که پایگاه مگ‌ایران بیشترین جامعیت (35/36%) را در مقایسه با مجله‌های کل کشور، و پایگاه سید بیشترین جامعیت (94%) را در مقایسه با مجله‌های علمی و پژوهشی دارند. بر اساس بررسی‌های صورت گرفته در پوشش موضوعی، پایگاه سید در حوزة موضوعی پزشکی و پیراپزشکی غنی‌تر بود، ولی پایگاه‌های مگ‌ایران و نمامتن در حوزه موضوعی علوم انسانی، مجله‌های بیشتری را دربرداشتند. پایگاه نمامتن بر خلاف دو پایگاه سید و مگ‌ایران، به دلیل استفاده از زبان نمایه‌سازی کنترل شده، روند مشخص و منسجمی برای نمایه‌سازی مجله‌ها داشت. پایگاه‌های سید و مگ ایران به دلیل روزآمدسازی روزانه، و پایگاه نمامتن به دلیل پوشش گذشته‌نگر وسیع‌تر، در شرایط بهتری قرار داشتند. نتایج حاصل از بررسی ویژگیهای منحصر به فرد ساختاری و محتوایی پایگاه‌ها مبین آن بود که پایگاه سید از این نظر در رتبة نخست قرار دارد. یافته‌های حاصل از محاسبه همپوشانی سنتی نشان داد بیشترین همپوشانی بین پایگاه‌های مگ‌ایران و نمامتن (82/23%) و کمترین همپوشانی بین دو پایگاه سید و نمامتن (67/0%) بود. همپوشانی کلی بین سه پایگاه نیز 12/5% برآورد شد. محاسبه همپوشانی نسبی در پایگاه مگ‌ایران (47/10%) بود. به طور کلی، هر سه پایگاه می‌توانند با توجه بیشتر به معیارهای مطرح شده در سیاهة وارسی، بر قابلیتهای ساختاری خود بیفزایند. در بخش محتوا نیز افزایش جامعیت و توسعة پوشش موضوعی، استفاده از رویکرد ترکیبی، یعنی زبان آزاد و کنترل شده، عدم گزینش در نمایه‌سازی، افزایش پوشش گذشته‌نگر و کاهش دورة روزآمدسازی، در هر سه پایگاه توصیه می‌شود.